Teamontwikkeling
Teamontwikkeling
Teams zijn van cruciaal belang voor hun organisaties omdat ze strategische organisatiedoelen omzetten in concrete resultaten. Binnen teams werken mensen samen die van elkaar afhankelijk zijn om de vastgestelde resultaten te realiseren. Teams opereren effectief wanneer er gerichte aandacht is voor hun inrichting en ontwikkeling. Met andere woorden, wanneer teamontwikkeling een bewust leerproces is waarop gestuurd kan worden.
De teams worden geacht de ambities van de organisatie waar te maken, efficiënt en effectief te functioneren, zich te blijven ontwikkelen en flexibel in te spelen op steeds wisselende omstandigheden. De teams investeren hiervoor in een aantal, met elkaar samenhangende, kerndomeinen van teamontwikkeling.
Deze verschillende domeinen beïnvloeden elkaar over en weer. Verandering in het ene domein hebben direct consequenties voor de andere. Een nieuwe uitdaging in de omgeving van een team zal de doelstelling beïnvloeden, waardoor de vraag naar voren komt of de inrichting nog adequaat is, etc etc.
De kracht van het model ligt in het feit dat het een onderzoeksinstrument, een diagnosemiddel vormt voor de vraagstukken waar het team zich mee geconfronteerd ziet. Met als ingang één van de domeinen biedt het een doeltreffende weg om het vraagstuk van alle kanten te belichten en de meervoudigheid in kaart te brengen.
Vraagstukken in het functioneren van teams worden op deze manier altijd benaderd vanuit een systemische, integrale visie, waardoor de kwaliteit en de duurzaamheid van de interventies toeneemt.
1. Doel (bestaansrecht)
Een team heeft altijd een eenduidig en duidelijk doel voor ogen: het recht van bestaan waarmee het team toegevoegde waarde levert aan de organisatie. Zo’n doel geeft richting en biedt een gemeenschappelijk kader waarbinnen het team de taken uitvoert en resultaten behaalt. De doelstellingen van de organisatie dienen natuurlijk als uitgangspunt voor het teamdoel.
Een effectief team formuleert niet alleen doelen en resultaten maar bewaakt ook de voortgang en evalueert op gezette tijden de resultaten en leert van die evaluatie.
2. Inrichting
De inrichting van rollen, verantwoordelijkheden, taken, besluitvorming en bevoegdheden zijn helder en eenduidig vastgelegd. Waar nodig wordt flexibel en projectmatig gewerkt.
3. Omgeving
Het team werkt samen met de omgeving en houdt rekening met de eisen en wensen van de omgeving. We kennen onze gesprekspartners, hun eisen en hun belangen. We zoeken de samenwerking met onze gesprekspartners (i.h.b. uitvoering en toezicht) en betrekken ze proactief bij (beleids)ontwikkelingen. We investeren in onze internationale netwerken. We zorgen voor voldoende invloed en zeggingskracht. Onze onderzoek- en kennisontwikkeling sluit aan bij onze missie en doelen.
4. Kwaliteiten van de teamleden
De teamleden kennen en maken gebruik van elkaars persoonlijke en professionele kwaliteiten zodat deze ten volle worden benut voor het behalen van de teamdoelen. We besteden aandacht aan de persoonlijke ontwikkeling van de individuele teamleden omdat een organisatie immers niet harder groeit dan haar individuele leden groeien. We streven naar gelijkwaardigheid en naar een sfeer waarin verschillen tussen mensen mogen bestaan en worden gerespecteerd. Dit vraagt een ontwikkelingsgerichte attitude, waarbij continu gezocht wordt naar mogelijkheden om de verschillende individuele kwaliteiten te benutten.
5. Teamdynamiek
Het team heeft aandacht voor de teamdynamiek; er heerst een sfeer van veiligheid waarin feedback geven en ontvangen vanzelfsprekend is. In teams spelen altijd tegengestelde belangen. Deze zijn te herleiden naar de individuele behoefte aan acceptatie, respect en bevestiging. Inzicht in de individuele behoeften, kwaliteiten en beperkingen is dan ook essentieel om de dynamiek en cultuur binnen een team te kunnen begrijpen: hoe werkt dit team, hoe reageert het op de omgeving, hoe gaat het om met druk, hoe flexibel gaat dit team om met veranderingen? Deze inzichten maken het mogelijk interventies te plegen om de effectiviteit van het groepsproces te versnellen en de kans op resultaten te verhogen. De fase waarin een team zich bevindt bepaalt veelal welke type interventie effectief is (zie Tucker)
Wij hanteren een vragenlijst gebaseerd op bovenstaande kerndomeinen, waarmee een diagnose wordt gemaakt hoe efficiënt en effectief het team functioneert. Op basis van de resultaten van de vragenlijst stellen wij een aanpak voor. Daarbij houden we rekening met de ontwikkelingen van het team, de teamsamenstelling, de context waarbinnen het team opereert, de huidige cultuur van het team, de fase waarin het team zich bevindt en het leerproces van het team en de individuele teamleden.
De leidinggevende vervult een belangrijke rol in de ontwikkeling van een team en het realiseren van de doelstellingen van het team. Zijn/haar inbreng, rolopvatting (voorbeeldgedrag) en aanpak hebben direct invloed op het functioneren van het team, in het bijzonder op de teamdynamiek. Bovendien geeft hij/zij in belangrijke mate richting aan de teamontwikkeling en zorgt voor de voortgang ervan. Dit vraagt om leidinggevenden die kunnen communiceren, inspireren, kennis delen, samenwerken en denken vanuit ontwikkeling; en om leidinggevenden die een zodanig flexibele stijl van leidinggeven hebben dat zij in verschillende fasen van teamontwikkeling de juiste benadering kiezen die de taakvolwassenheid van het team verder doet groeien. Wij coachen de leidinggevende hierbij op de teamdynamiek, de rol van de leidinggevende (voorbeeldgedrag) en de gewenste strategie en interventies om de efficiëntie van het team te verhogen en de effectiviteit te vergroten (waar moet het team naar toe? wat zijn effectieve interventies? hoe stuur ik met voorbeeldgedrag? wat als het spannend wordt? etc.).
Om als team goed te kunnen presteren investeert een team in een aantal vaardigheden van het team.
Te onderscheiden zijn:
- De kwaliteit van communicatie (direct, open, minder verbloemen en meer uitdagen) is zeer bepalend voor de teamprestatie. Deze wordt belangrijker naarmate de complexiteit van de taken van het team toeneemt.
- Effectieve besluiten zijn besluiten waaraan het team zich committeert en die in de praktijk zullen worden uitgevoerd.
- Echt samenwerken lukt alleen wanneer teams hun goed omgaan met hun conflicten. Dan pas kan een groep mensen zich ontwikkelen tot een (h)echt team en beduidend betere resultaten boeken.
- Teams functioneren beter als de teamleden verantwoordelijkheid en initiatief nemen en zich dus niet verschuilen achter de baas of regels.
Wij besteden waar nodig bij de teamontwikkeling aandacht aan deze teamvaardigheden en maken ook zaken bespreekbaar die zich onder tafel afspelen.